Według legendy konwalia majowa powstała z łez Ewy wygnanej z raju, a jej ludowa nazwa to lanuszka. Dawne wierzenia traktowały konwalię jako znak pomyślności, szczęścia i młodości. Niegdyś roślina ta licznie występowała w naszych lasach, dziś staje się coraz rzadsza. Jaka jest tego przyczyna?
Konwalia majowa występuje w Europie, Azji oraz w Ameryce Północnej. W Polsce możemy ją spotkać głównie na niżu, w suchych i widnych lasach mieszanych i liściastych oraz w zaroślach. Znacznie rzadziej pojawia się w górach – np. najwyższe jej stanowisko odnotowano na Sarniej Skałce w Tatrach Zachodnich.
Konwalia wymaga świeżych i żyznych gleb. Jest rośliną wieloletnią o dość cienkim i wydłużonym kłączu, z którego wyrastają dwa duże, rzadziej trzy eliptycznojajowate, całobrzegie liście, o równoległym unerwieniu oraz długich ogonkach liściowych. Kwiatostan jest bezlistny i osiąga do 30 cm wysokości. W górnej jego części pojawiają się białe, dzwonkowate oraz silnie pachnące kwiaty, o odgiętych ząbkach, kwitnące w maju oraz tworzące jednostronne grono. Kwiaty są zapylane przez pszczoły. Owocem natomiast jest czerwona, kulista jagoda, która dojrzewa od sierpnia do września. Owoce są zjadane przez zwierzęta i przez nie rozsiewane. Bylina ta rozmnaża się wegetatywnie za pomocą kłącza, populacje są więc miejscami dość liczne.
Konwalia należy do roślin trujących, ale co ciekawe trująca jest również woda, w której stoi. Zarazem roślina ta ma duże właściwości lecznicze, znane już w starożytnych Chinach. Ma głównie działanie nasercowe, powoduje wzmocnione skurcze serca, jak również ma właściwości moczopędne. Działanie lecznicze konwalii sprawiło, że jest ona symbolem wiedzy i sztuki medycznej, została między innymi uwieczniona na jednym z portretów Mikołaja Kopernika.
Konwalia majowa (fot. Jan Król)
Niegdyś konwalia licznie występowała w naszych lasach, dziś staje się coraz rzadsza. Przyczyn jest wiele, przede wszystkim jest często bezmyślnie i nielegalnie zrywana i wykopywana, w okresie kwitnienia. Trafia zarówno na handel jak i na prywatne potrzeby. Jest również pozyskiwana na dużą skalę właśnie do celów leczniczych. Są również niszczone jej naturalne siedliska, poprzez eksploatację lasów, przez co niektóre stanowiska całkowicie zanikły.
Konwalia majowa jak większość roślin leczniczych jest objęta częściową ochrona prawną a co za tym idzie jej zbiór, nabywanie i oferowanie do sprzedaży bez zgody wojewody jest działaniem nielegalnym i podlega karze aresztu lub grzywny
Co ty możesz zrobić dla ochrony konwalii?
– Sam daj dobry przykład – nie niszcz konwalii,
– Zwróć uwagę tym, którzy zrywają i niszczą tą roślinę,
– Miejsca występowania konwalii zachowaj w tajemnicy,
– Jeżeli chcesz, aby konwalia cieszyła oko w Twoim ogródku, udaj się do sklepu ogrodniczego i kup sadzonkę konwalii. W handlu dostępne są rośliny wyhodowane specjalnie na takie potrzeby, kwitnące również w kolorze różowym, a także o pełnych kwiatach.
Aleksandra Warnkowska